ماجرای سه تا 13

 امروز- لیلا زمانی
 الگوی کشت، کشت قراردادی و جهش تولید در دیم‌زارها طرح‌هایی هستند که در وزارت جهاد کشاورزی با کمک ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (ره) در حال اجرا است. کشور ما با ۸۵ میلیون نفر جمعیت، حدود یک درصد جمعیت ۸ میلیارد نفری جهان را در خود جای داده است، این در شرایطی است که بر اساس گزارش فائو، ایران یک و نیم درصد ذخایر گندم و غلات جهان را در اختیار دارد و به عبارتی، ذخایر غلات و گندم ایران یک و نیم برابر میانگین جهانی است.
در قانون اساسی تمام کشورهای جهان یکی از وظایف دولت‌ها تامین امنیت غذایی است که بعضی کشورها امنیت غذایی را مستقلا در قانون اساسی دارند و برخی دیگر امنیت غذایی را جزئی از امنیت ملی تعریف می‌کنند. پس از جنگ اوکراین شرایط سختی در حوزه غذا در دنیا ایجاد شد که رقابت در حوزه غذا را ایجاد کرد. در دنیا به دلیل این جنگ قیمت غلات و غذا افزایش یافت و شرایط ویژه‌‌ای برای کشورها ایجاد شد، به طوری که برخی کشتی‌های حامل مواد غذایی را در مسیرها تحویلدادند و سبب برخی تغییرات سیاسی در بعضی از کشورها، ناشی از مباحث امنیت غذایی بود. در این راستا بسیاری از کشورهای مدعی در جهان شاهد کمبود، سهیمه‌بندی و صف در برخی کالاهای غذایی شدند.
این موضوع همچنین سبب شده تا قدرت غذا در کشورها ارتقا یابد و به امنیت غذایی و قدرت غذایی تبدیل شود.به گفته وزیر جهاد کشاورزی، امروزه غذا به یک عامل قدرت در دنیا تبدیل شده است.جمهوری اسلامی ایران به دلیل وضعیت اقلیمی و جغرافیایی و نعمت‌های خدادادی در جنوب غرب آسیا بهترین موقعیت تولید غذا (محصولات کشاورزی) را دارد.
 ۵ محور اصلی در حوزه غذا در دولت سیزدهم انتخاب شده که اولین آن حوزه تولید است و حفظ امنیت غذایی و پایداری غذا از تاکید رئیس جمهور در برنامه تحول دولت سیزدهم بوده است.
ایران سیزدهمین تولیدکننده بزرگ گندم جهان
 در سال ۲۰۲۲ شد
فائو از رشد ۲۸ درصدی تولید گندم ایران در سال ۲۰۲۲ خبر داد و ایران را سیزدهمین تولیدکننده بزرگ گندم جهان در این سال معرفی کرد. سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد در جدیدترین گزارش خود از سلسله گزارش‌های دورنمای محصولات و وضعیت غذایی پیش‌بینی کرده است تولید گندم جهان در سال جاری میلادی نسبت به سال قبل از آن حدود یک درصد کاهش یابد و به ۷۸۴ میلیون تن برسد.
به‌رغم نگرانی‌ها از تاثیر جنگ اوکراین بر تولیدات کشاورزی جهان در سال ۲۰۲۲ تولید گندم جهان در این سال با افزایش ۲ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شد و به ۷۹۴ میلیون تن رسید. در سال ۲۰۲۱ کل تولید گندم در جهان ۷۷۸ میلیون تن برآورد شده بود.
فائو همچنین پیش‌بینی کرده است ایران در سال جاری ۱۳ میلیون تن گندم تولید کند که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۲ تغییری نخواهد داشت.
بر اساس این گزارش، ایران با تولید ۱۳ میلیون تن گندم در سال ۲۰۲۲ به عنوان سیزدهمین تولیدکننده بزرگ گندم جهان در این سال شناخته شده است. ایران در سال پیش از آن با تولید ۱۰.۱ میلیون تن گندم چهاردهمین تولیدکننده بزرگ گندم شناخته شده بود که بدین ترتیب در سال ۲۰۲۲ با رشد ۲۸ درصدی تولید گندم خود آرژانتین را پشت سر گذاشته و یک پله بالاتر آمده است.
چین با تولید ۱۳۷.۷ میلیون تن گندم بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول در سال ۲۰۲۲ بوده است و اتحادیه اروپا با تولید ۱۳۴.۵ میلیون تن در رتبه دوم و هند با تولید ۱۰۶.۸ میلیون تن در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته‌اند.
روسیه با تولید ۱۰۲.۷ میلیون تن، آمریکا با تولید ۴۴.۹ میلیون تن، استرالیا با تولید ۳۶.۶ میلیون تن، کانادا با تولید ۳۳.۸ میلیون تن، پاکستان با تولید ۲۶.۱ میلیون تن، اوکراین با تولید ۲۰ میلیون تن، ترکیه با تولید ۱۹.۸ میلیون تن، انگلیس با تولید ۱۵.۷ میلیون تن و قزاقستان با تولید ۱۳.۷ میلیون تن بالاتر از ایران و در رتبه‌های چهارم تا دوازدهم قرار گرفته‌اند.
تولید گندم روسیه در سال ۲۰۲۲ به‌رغم درگیری این کشور در جنگ اوکراین ۳۴ درصد افزایش یافته اما تولید گندم اوکراین ۳۷ درصد کاهش داشته است.
فائو پیش‌بینی کرده است تولید گندم روسیه در سال ۲۰۲۳ با کاهش ۱۹ درصدی به ۸۳ میلیون تن برسد و تولید گندم اوکراین نیز ۱۵ درصد کاهش یابد و به ۱۷ میلیون تن برسد.
رتبه‌های تک‌رقمی ایران در تولید ۲۰ محصول
 مهم کشاورزی با وجود خشکسالی
آمارهای فائو نشان می‌دهد ایران با وجود خشکسالی در تولید ۲۰ محصول کشاورزی رتبه‌های تک‌رقمی در رده‌بندی جهانی طی سال ۲۰۲۱ را به خود اختصاص داده است. ایران در میان تولیدکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی جهان قرار دارد.ایران با وجود خشکسالی در سال ۲۰۲۱ همچنان رتبه‌های خوبی در رده‌بندی کشورهای جهان از نظر تولید انواع محصولات کشاورزی داشته است.
بر اساس آمارهای فائو ایران در تولید ۲۰ محصول کشاورزی طی سال ۲۰۲۱ از رتبه‌های تک‌رقمی در جهان برخوردار بوده است. ایران در تولید ۲۰ محصول کشاورزی از جمله محصولات مهمی مثل گردو، پسته، خرما و عسل رتبه‌هایی از ۲ تا ۹ داشته است.
تولید پسته ایران در جهان فقط از آمریکا کمتر است
بهترین رتبه ایران در تولید محصولات کشاورزی در این سال مربوط به پسته بوده است به طوری که ایران با تولید ۱۳۵ هزار تن پسته پس از آمریکا به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ این محصول در جهان شناخته شده است. آمریکا با تولید ۵۲۳ هزار تنی در جایگاه نخست و ترکیه با ۱۱۹ هزار تن در جایگاه سوم قرار گرفته‌اند.
رتبه سومی تولید ۴ محصول در اختیار ایران قرار دارد
رتبه سوم جهان در تولید چهار محصول به ایران اختصاص دارد که عبارتند از خرما، گردو، عسل و هلو. ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۱.۳ میلیون تن خرما تولید کرده است که این رقم فقط از تولید مصر و عربستان کمتر بوده است. مصر با تولید ۱.۷ میلیون تن خرما در رتبه نخست قرار داشته است.
تولید گردو در ایران طی سال گذشته میلادی ۳۸۶ هزار تن برآورد شده است. چین و آمریکا به ترتیب رتبه‌های اول و دوم بزرگترین تولیدکنندگان گردو شناخته شده‌اند.
ایران در تولید عسل نیز رتبه سوم جهان را به خود اختصاص داده و در این سال ۷۷ هزار تن عسل تولید کرده است. چین و ترکیه قبل از ایران رتبه‌های اول و دوم را از این نظر به خود اختصاص داده‌اند.
تولید هلو در ایران طی این سال نیز ۳۲۳ هزار تن گزارش شده است که این رقم تنها از تولید هلوی ترکیه و ازبکستان کمتر بوده است.
رتبه چهارمی تولید دو محصول به و شاهدانه نیز در سال ۲۰۲۱ به ایران اختصاص داشته است. ایران ۹۰ هزار تن به و ۲۰۱ تن شاهدانه در این سال تولید کرده است.
رتبه پنجمی ایران در تولید ۴ محصول
ایران در تولید ۴ محصول پنجمین تولیدکننده بزرگ جهان در این سال بوده است. این محصولات عبارتند از کیوی، آلو، انجیر و گیلاس. تولید کیوی ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۲۹۴ هزار تن بوده است. چین، نیوزیلند، ایتالیا و یونان در رتبه‌های اول تا چهارم از این نظر قرار داشته‌اند. تولید آلوی ایران نیز ۳۸۸ هزار تن، گیلاس ۱۵۶ هزار تن و انجیر ۸۳ هزار تن بوده است.
بادام، سیب درختی و بادمجان نیز سه محصولی هستند که ایران در تولید آن‌ها رتبه ششم جهان را به خود اختصاص داده است. کل سیب تولیدی ایران در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۲.۲۴ میلیون تن برآورد شده است. چین با تولید ۴۶ میلیون تن سیب در رتبه نخست جهان از این نظر قرار داشته است. هند کشوری با جمعیتی ۱۷ برابر ایران یک پله بالاتر از ایران قرار داشته و تنها ۲.۲۷ میلیون تن سیب تولید کرده 
است.
تولید بادام ایران در سال گذشته میلادی ۱۶۳ هزار تن و تولید بادمجان ۵۹۸ هزار تن محاسبه شده است که تنها از تولید پنج کشور جهان کمتر بوده است. آمریکا، اسپانیا، استرالیا، ترکیه و مراکش به ترتیب در رتبه‌های اول تا پنجم تولید بادام قرار داشته‌اند. چین با تولید ۳۷ میلیون تنی نیز بزرگترین تولیدکننده بادمجان شناخته شده است.
ایران هفتمین تولیدکننده بزرگ طالبی در سال ۲۰۲۱ بوده و ۶۷۶ هزار تن از این محصول را تولید کرده است.
رتبه هشتمی دو محصول خرمالو و فندق نیز در این سال به ایران رسیده است. تولید خرمالو در ایران طی سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۳۱ هزار تن و تولید فندق ۱۳ هزار تن بوده است.
رتبه نهم تولید پرتقال، نخود و اسفناج 
به ایران اختصاص دارد
و بالاخره آخرین رتبه تک‌رقمی یعنی رتبه نهم جهان در تولید پرتقال، نخود و اسفناج در این سال به ایران اختصاص داشته است. ایران ۲.۱۳ میلیون تن پرتقال در این سال تولید کرده است که تنها از کشورهای برزیل، هند، چین، مکزیک، آمریکا، اسپانیا، مصر و اندونزی کمتر بوده است. نخود تولیدی در ایران طی این سال ۱۶۸ هزار تن بوده است. هند در رتبه نخست از این نظر قرار داشته است. تولید اسفناج ایران نیز در سال میلادی گذشته ۱۰۰ هزار تن برآورد شده است.
بر اساس این گزارش کسب رتبه‌های اول تا نهم در تولید ۲۰ محصول مهم کشاورزی برای کشوری که در رتبه ۱۸ کشورهای پرجمعیت جهان قرار دارد نشان‌دهنده توان بالای ایران در تأمین نیازهای غذایی خود در داخل و وابستگی حداقلی به واردات است.
این در شرایطی است که ایران در سال ۲۰۲۱ با خشکسالی سختی مواجه بود و به عقیده کارشناسان در سال ۲۰۲۲ با توجه به بهبود شرایط بارندگی و اقدامات مثبت دولت، وضعیت تولیدات کشاورزی و جایگاه جهانی ایران در این سال بسیار بهتر خواهد شد.
پیش‌بینی رشد ۱۰ درصدی تولید ۳ غله مهم ایران 
در سال ۲۰۲۳
دفتر خدمات کشاورزی خارجی آمریکا پیش‌بینی کرد تولید سه غله مهم ایران در سال جاری میلادی با رشد حدود ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه شود و به بیش از ۱۸ میلیون تن برسد.
 دفتر خدمات کشاورزی خارجی آمریکا وابسته به وزارت کشاورزی این کشور در جدیدترین گزارش خود موسوم به «غلات؛ بازارها و تجارت جهانی» پیش‌بینی کرده است تولید گندم ایران در سال جاری با رشد ۱۰ درصدی نسبت به سال قبل از آن به ۱۳.۲ میلیون تن برسد.
رشد ۱۰ درصدی تولید گندم ایران طی سال ۲۰۲۳ در حالی است که انتظار می‌رود تولید جهانی گندم طی این سال تنها ۰.۵ درصد افزایش یابد و به ۷۸۱ میلیون تن برسد.تولید جو در ایران طی ۲۰۲۳ نیز افزایش ۱۱ درصدی خواهد یافت و به ۳ میلیون تن خواهد رسید. ایران در سال پیش از آن ۲.۷ میلیون تن جو تولید کرده است.
بر اساس این گزارش تولید برنج ایران در سال ۲۰۲۳ با افزایش ۵ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه خواهد شد و به ۲ میلیون تن خواهد رسید. تولید برنج ایران در سال ۲۰۲۲ بالغ بر ۱.۹ میلیون تن اعلام شده بود.
بر این اساس تولید سه غله مهم گندم، برنج و جو در ایران طی سال جاری میلادی با رشد ۹.۶ درصدی نسبت به سال قبل از آن مواجه خواهد شد و به ۱۸.۲ میلیون تن خواهد رسید.
واردات گندم ۲ میلیون تن کاهش یافت
دی ماه بود که معاون وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه کشور در مسیر خودکفایی و بی‌نیازی از واردات گندم قرار دارد، گفت: واردات گندم ۲ میلیون تن کاهش یافت.
«سید سعید راد» افزود: با وجود خشکسالی گسترده در کشور، میزان خرید تضمینی گندم از کشاورزان در سال جاری به دلیل سیاست‌های حمایتی از جمله افزایش ۱۳۰ درصدی نرخ خرید و سایر اقدامات تشویقی همچون کاهش ۵۰ درصدی نرخ نهاده‌های کشاورزی، به ۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن رسید.
مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران با بیان اینکه بخشی از گندم‌های خریداری شده برای تأمین آرد مورد نیاز نانوایی‌های سراسر کشور، مورد استفاده قرار گرفته و بخشی نیز در انبارها و سیلوهای گندم ذخیره شده‌اند، اظهار داشت: این در حالیست که سال گذشته، تنها ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تن گندم از کشاورزان خریداری شده بود.
وی با بیان اینکه با توجه به بحران امنیت غذایی در جهان به دلیل خشکسالی و موضوع اوکراین برای تأمین ذخایر گندم مورد نیاز کشور، نسبت به واردات این کالای اساسی اقدام شده، اظهار کرد: از ابتدای امسال، بیش از سه میلیون تن گندم وارد کشور شده تا هم از حیث تأمین نان مردم و هم از جهت ذخیره‌سازی گندم، هیچ‌گونه مشکلی نداشته باشیم.
راد با بیان اینکه کشور طی یک‌سال اخیر در مسیر خوداتکایی و بی‌نیازی در تولید گندم پیش رفته و پیش‌بینی ‌می‌شود حرکت در این مسیر در سال جاری زراعی نیز با سرعت بیشتری ادامه پیدا کند، تصریح کرد: در ۹ ماه گذشته سال جاری، ۳ میلیون و ۲۴۱ هزار تن گندم وارد کشور شده در صورتی‌که این میزان در ۹ ماه سال گذشته، ۵ میلیون و ۲۹ هزار تن بود.
معاون وزیر جهاد کشاورزی با تأکید بر اینکه واردات گندم از ابتدای سال ۱۴۰۱ با حدود دو میلیون تن کاهش، ۳۵ درصد کمتر از مدت مشابه سال ۱۴۰۰ بود، خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش تولید داخل و رشد حدود ۶۰ درصدی خرید تضمینی گندم از کشاورزان نسبت به سال قبل، در هر یک از ماه‌های سال جاری به طور متوسط، ۲۰۰ هزار تن از این محصول نسبت به واردات ماهانه سال گذشته، گندم کمتری وارد کشور شده است.