امروز- نوسانات بازار اجاره مسکن از نظر حجم معاملات به کمترین میزان خود از اردیبهشت امسال تا کنون رسید و از نظر قیمت با افت ۵ تا ۱۰ درصد نسبت به تابستان مواجه شد. امسال بازار اجاره مسکن از یک نظر مشابه رفتار سالهای گذشته و از سوی دیگر با یک تغییر نسبت به قبل همراه شده است. وجه تشابه وضعیت اجاره در پاییز نسبت به تابستان، افت تقاضا ناشی از کاهش جابه جایی و آغاز سال تحصیلی است. در سوی دیگر با توجه به شیوع ویروس کرونا و تغییر قیمتها بخش قابل توجهی از هر دو سوی عرضه و تقاضا نسبت به تمدید قراردادهای اجاره اقدام کردند. دولت هم روز ۹ تیرماه برای کمک به اقشار اجاره نشین و جلوگیری از رشد قیمت اجاره در شرایط اپیدمی ویروس کرونا حداکثر سقف افزایش سالیانه اجاره در تهران، کلانشهرها و دیگر شهرها را به ترتیب ۲۵، ۲۰ و ۱۵ درصد تعیین کرد که ظاهرا چندان جواب نداده است.
کاهش ۱۴ درصدی فایلهای اجاره
براساس اطلاعات به دست از سامانه کیلید در ۲۷ روز ابتدای مهرماه ۱۳۹۹ حجم فایلهای عرضه شده به بازار مسکن ۱۵ منطقه از کلانشهر تهران از طریق این سامانه حدود ۱۴ درصد نسبت به مدت مشابه ماه قبل کاهش یافته و نرخ‌های پیشنهادی نیز با افت ۳.۸ درصدی مواجه شده است. این داده‌ها شامل مناطق ۱ تا ۱۱، ۱۳ تا ۱۵ و ۲۲ است و هفت منطقه دیگر شهر تهران به دلیل کمبود فایلهای در دسترس در این گزارش لحاظ نشده است.
از ظرف دیگر واسطه‌های ملکی می گویند که تقاضا برای اجاره به حدود نصف فصل تابستان رسیده و به همین دلیل نرخ قراردادهای قطعی نسبت به تابستان کاهش ۵ تا ۱۰ درصد را نشان می دهد. بررسیهای میدانی گویای آن است نوسانات قیمت در بخش فروش به تدریج تاثیر خود را بر بازار اجاره می‌گذارد. هرچند تغییرات قیمتی در بخش اجاره به تدریج صورت می گیرد و نمی توان انتظار داشت نرخ اجاره بها به اندازه نرخ فروش افزایش پیدا کند.
در سوی دیگر ریزداده های به دست آمده از تحرکات بازار مسکن نشان می دهد با پایان فصل جابه جایی، واحدهای بزرگ متراژ با توجه به نرخ بالای اجاره با مشکل کمبود تقاضا مواجه شده اند و هم اکنون بخش قابل توجهی از آگهی های مجازی و فایلهای موجود اجاره در دفاتر املاک را واحدهای بزرگ متراژ در بر گرفته اند.
اطلاعات مذکور حاکی از آن است که میانگین متراژ واحدهای عرضه شده به بازار اجاره ۱۵ منطقه پایتخت در تابستان امسال ۹۲ متر و در ۲۰ روز ابتدای پاییز ۹۵ متر بوده است. میانگین سن آپارتمانها نیز که در تابستان به طور متوسط ۱۰.۶ سال بوده در ۲۰ روز ابتدای مهرماه به ۹.۹ سال کاهش یافته است. هر دو گزاره از کاهش توان تقاضا برای سکونت در واحدهای مسکونی مرغوبتر حکایت دارد.
نرخ گذاری برای اجاره جواب نداد
دولت در اوایل تابستان برای کنترل بازار اجاره اقدام به نرخ گذاری کرد. مطابق مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا حداکثر سقف افزایش سالیانه اجاره بها در شهر تهران ۲۵ درصد، در سایر کلان شهرها ۲۰ درصد و در دیگر شهرها ۱۵ درصد تعیین و اعلام شد صاحبخانه‌ها اجازه ندارند بیش از این مقدار اجاره بها را افزایش دهند. با این حال آمار بانک مرکزی در شهریورماه نشان می دهد نرخ اجاره در تهران ۳۰.۱ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش یافته است. در کل کشور نیز مطابق گزارش مرکز آمار، میزان افزایش اجاره بها در تابستان در کل کشور ۲۸.۹ درصد بوده و با آنچه مدنظر مسئولان بوده فاصله دارد. در این بین استان همدان با رشد ۳۷ درصدی و استان آذربایجان غربی با رشد ۸.۶ درصد نسبت به فصل قبل به ترتیب با بیشترین و کمترین میزان رشد اجاره بها مواجه بودند. رشد ۲۸.۹ درصد متوسط نرخ اجاره در کشور بیشترین میزان افزایش فصلی نرخ اجاره از ابتدای سال ۱۳۹۵ تا کنون بوده است.